Door Bart Jonker

Vogelenzang  – Wat een verrassing tijdens een wandeling op Leyduin afgelopen zondag. Op het wandelpad baande zich met moeite een wijngaardslak (Helix pomatio) door het droge zand. Opmerkelijk: want de wijngaardslak is een vrij zeldzame verschijning in Nederland. 

De wijngaardslak is een familielid van de tuinslakken, staat op de Rode lijst van Nederlandse weekdieren en op de Europese Habitatrichtlijn en is daarmee officieel een beschermde soort. Dood of verdelg ze daarom niet en laat ze vooral met rust. Net als bij de vlinders, vindt er in Nederland  jaarlijks een telling van het aantal waargenomen wijngaardslakken plaats.

Verschil met segrijnslak
De wijngaardslak wordt snel verward met een andere huisjesslak, namelijk de segrijnslak (Cornu aspersum). In tegenstelling tot de wijngaardslak, die van nature op kalkrijke gronden voorkomt in Zuid-Limburg, komt de segrijnslak algemeen voor in onze tuinen. De leefgebieden zijn dus anders. De wijngaardslak geeft de voorkeur aan warmere gebieden en komt bijvoorbeeld in Frankrijk veelvuldiger in wijngaarden met kalkrijke bodems voor, waaraan het dier tevens zijn naam dankt. Daar wordt hij ook gekweekt als delicatesse voor het klassieke Franse gerecht ‘escargots’. Bovendien is de wijngaardslak groter, gemiddeld 5 cm, terwijl de lengte van een segrijnslak maximaal 4 cm is. De wijngaardslak is ook onze grootste huisjesslak op het land. De schelp telt 5 windingen. Als je erop gaat letten zijn er duidelijke uiterlijke verschillen tussen de wijngaardslak en de segrijnslak op te merken. Het lichaam van de wijngaardslak is licht grijsbruin met een soort ruitenpatroon, zoals op de foto te zien is. Het lichaam van de segrijnslak is vaak donkergrijs van kleur. Bovendien gaat de schelp van de segrijnslak met een donkere vlekkentekening gepaard, terwijl de schelp van de wijngaardslak egaler van kleur is in een bruinige tint.

Waarom komt het dier dan op Leyduin voor?
Zoals hierboven genoemd, komt de wijngaardslak van nature voor in Zuid-Limburg op kalkrijke gronden, in warmere streken. Omdat de wijngaardslak sinds eeuwen bekend is als een exclusieve delicatesse en als enige landslak geschikt is voor menselijke consumptie, zijn de dieren door menselijk handelen uitgezet op landgoederen met duingrond in onze omgeving, onder meer op Leyduin en Elswout. Ze hebben zich daar in kleine geïsoleerde populaties vermenigvuldigd en worden slechts af en toe waargenomen. Dus het is best bijzonder als u er eentje ziet.

Wist u dit?
Huisjesslakken eten vooral algen, plantenresten en eitjes van naaktslakken op. Het zijn opruimers en daarom zijn ze nuttig. Naaktslakken daarentegen zijn vraatzuchtige dieren en schadelijk voor de gewassen, die kapot gevreten worden, tot wanhoop van vele kwekers en tuinders. Naast met of zonder schelp, schuilt daarin het grote verschil tussen een naakt- en een huisjesslak.

Foto: Wijngaardslak op Leyduin. Foto: Bart Jonker

.