Tekst en foto’s: Bart Jonker
Heemstede – Misschien is de Oude Kerk aan het Wilhelminaplein wel het fraaiste historische monument dat Heemstede rijk is. Feit is in ieder geval dat de Oude Kerk een ontzettend interessante geschiedenis heeft, verweven met degene die aan haar basis stond: Adriaan Pauw, Heer van Heemstede. Gebouwd op de voormalige Mariakapel die dateerde uit 1347, verrees in zijn opdracht de Oude Kerk in 1625 na de reformatie als protestantse kerk. De kerk onderging diverse restauraties, o.a. een aanzienlijke in 1936. De laatste grote restauratie vond in 2015 plaats. Veel Heemstedenaren weten inmiddels wel hoe de Oude Kerk ervan binnen en buiten uitziet, maar de zolder en de toren zijn relatief onbekend en herbergen haar geheimen. Deze delen van de kerk zijn overigens niet voor het publiek opengesteld. Op uitnodiging van Walter Schut, voorzitter van de Stichting Vrienden van de Oude Kerk Heemstede (StOK) en koster Herman Geluk kreeg de redactie de kans om op zolder en in de klokkentoren van de kerk eens een blik te werpen. Exclusieve beelden die u niet worden onthouden in deze krant.
Ontdekkingsreis
Herman Geluk is nu vier jaar koster en beheerder van de Oude Kerk. “Mijn werk is heel divers”, vertelt hij enthousiast. “Dan zit je weer in de kelder en dan weer op de zolder. Het torentje is een paar jaar geleden met composieten gerestaureerd. Vanaf de toren heb je een wijds uitzicht. Als het helder is, zie je Zandvoort en Schiphol bijna. Het is wel krap daarboven, want het is een klein mangat waar je doorheen gaat.” Walter Schut: “Deze kerk is 400 jaar oud en in oktober is een Jaardag gepland, om hierbij stil te staan. Wanneer en hoe wordt nog gecommuniceerd: waarschijnlijk vindt deze plaats op 8 oktober. Vorig jaar hebben we ook de Jaardag gehouden. Toen is de grafkelder van Adriaan Pauw opengesteld geweest. We hadden het eveneens boven opengesteld, maar het is daar zo steil en smal. Voor mensen die wat ouder zijn en slecht ter been zijn is het niet te doen. Je kunt er wel overheen lopen en je ziet ook wat er geïsoleerd is, maar het blijft behelpen doordat het er smal en krap is. De klokkentoren helemaal, die durfden we helemaal niet aan. Vandaar dat we het leuk vonden om jullie als krant te benaderen, zodat we iedereen op deze manier kunnen tonen hoe de Oude Kerk erboven uitziet”, aldus Walter Schut.
Kruip-door-sluip
Zo gezegd, zo gedaan. Gewapend met de Nikoncamera is het inderdaad kruip-door-sluip boven via steile oude houten trappen, ladders en spinnenraggen. Met wat duwen en trekken wil je dit spektakel natuurlijk niet missen. Boven is het een en al ontdekkingsreis door de geschiedenis en vertelt de kerk haar verhaal. Er worden inscripties in balken aangetroffen, zoals van een zekere A.H.J. Roth uit 1941. Vanaf het ronde zolderraam in fraai glas-in-lood kun je kijken over de Achterweg. Ook kan vanaf een luik dat opengezet kan worden beneden in de kerk gekeken worden. Heel bijzonder is het vernuftige slingeruurwerk van de klok. De klok is verbonden met een atoomklok, zodat die gelijk blijft lopen. Als de klok slaat, windt het uurwerk zich daarna vanzelf op. Machtig om te zien. Wel met zijn allen voorzichtig erlangs door de smalle ruimte, om het verfijnde uurwerk van de klok niet te raken. Want als dat gebeurt, weten we allemaal hoe laat het is. En dat wil je echt niet weten!
Klokkentoren
Met echt een eng verticaal laddertje wordt de kleine ruimte van de klokkentoren bereikt. Zo klein, dat het moeilijk is om met de lens van de camera de klokken in zijn geheel vast te leggen. In de toren bevinden zich twee klokken, te weten de oude luidklok van 1487 en later, in 1759, kwam hier de tweede, grotere klok bij. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de grote klok door de Duitsers geconfisqueerd. Gelukkig werd de kleine klok als te klein beschouwd om te smelten en bleef die in de klokkentoren. Na de bevrijding is er met gelden van de Marshallhulp een nieuwe grote klok gegoten. Het is vijf voor elf als de klokkentoren wordt bereikt, dus na snel fotograferen als de wiedeweerga naar de zolder terug, voordat de klokken enthousiast in volle glorie 11 uur gaan slaan. We weten hoe de klok luidt en in dit geval zeker waar de klepel hangt, anders kunnen we daarna met zijn allen naar de audicien. Wat een adembenemende ervaring en een prachtig monument zo van boven. Meer informatie via http://www.oudekerkheemstede.nl.
Foto boven: Koster Herman Geluk (links) en voorzitter van StOK, Walter Schut (rechts) voor het grafmonument van Adriaan Pauw.
