Door Harry Opheikens

Zandvoort – Voor velen is het een donkere bladzijde in hun leven, ook nu nog 80 jaar na D-day: WO II. Zij die het hebben meegemaakt als volwassene of als kind. Na de oorlog werd er nauwelijks over gesproken, deels om de herinneringen weg te stoppen, deels om het verborgen familieverleden geheim te houden, zeker als er iemand fout is geweest. Huidige generaties zijn echter geïnteresseerd in het familieverleden, het verhaal er achter.

Ook Zandvoort kent een treurige geschiedenis. De sloop van de boulevard, het evacueren van  bewoners, waaronder 550 Joodse mensen, het opblazen van de synagoge en Zandvoort had veel NSB-aanhangers.

Twee jaar geleden ontstond al het idee om een tentoonstelling te gaan maken over het ‘Verborgen verleden’ van Zandvoort. De toenmalige Bunkerploeg hield op te bestaan. Zij onderzochten onder andere ‘verdwenen bunkers’ en legden die digitaal vast. Daarbij werd ook veel materiaal gevonden, maar waar moet dat heen. De beheerder van de bunkerploeg, Engel Scholtenlo maakte zich daar zorgen over en zou dat graag tentoongesteld willen zien.

Zandvoort heeft geen of nauwelijks zichtbare bunkers meer, zoals in IJmuiden of Noordwijk voor een permanente tentoonstelling. Gastcurator Stefan de Groot (al vaker betrokken bij tentoonstellingen in het Zandvoorts Museum) en Anne Marion Cense (gespecialiseerd in (kunst)historie, dochter van de voormalige voorzitter van het Genootschap Oud Zandvoort) gingen aan de slag. Geen gemakkelijke opgave, waar begin je en hoe verder. Anne Marion dook in het nagelaten archief van Ger Cense. De basis was datgene dat nu nog bestond van de Atlantikwall, zoals in Zandvoort het Kostverlorenpark waar nog veel bunkers zichtbaar zijn en gebruikt worden als zomerhuisjes.

Ook het zoeken van foto’s was best lastig. Die waren er wel van na de oorlog, net zoals filmpjes. Vele archieven zijn benaderd, maar nog niet alles is openbaar. Diverse puzzelstukjes, maar ook persoonlijke verhalen moesten samengebracht worden, maar ook veel materiaal (van de Bunkerploeg) en uit persoonlijk bezit kwam beschikbaar, waaronder een Wehrmachtuniform en op de dag van het interview kwam nog iemand de bijpassende laarzen brengen.

Er is een documentaire gemaakt met o.a. Engel Scholtenlo en Frederik de Vos, auteur van ‘Fietsen zonder banden’ met een hoofdstuk over Zandvoort, hij was toen een jochie van 10 als ooggetuige. Er moest zorgvuldig omgegaan worden met alle informatie; er kan niet zomaar van aannames uitgegaan worden, de feiten moeten kloppen. Van het neerschieten van een Halifax boven de Zandvoortse duinen is in een animatie gemaakt. Het neerstorten van het vliegtuig was in Heemstede te zien.

Foto-exposities
De fotografen Dik Bol, Walter Sans en Koen van der Lee verzorgen gerelateerde foto-exposities. Dik Bol maakte in de jaren ’70 luchtfoto’s van Zandvoort met behulp van een vlieger. Walter Sans brengt met ‘Böse Orte’ plekken in beeld die in de Tweede Wereldoorlog in het geheim werden gebouwd. Koen van der Lee laat foto’s zien van bunkers onder de grond.

De tentoonstelling is van 8 maart t/m 30 juni, het Zandvoorts Museum bevindt zich aan de Swaluëstraat 1 in Zandvoort en is geopend van woensdag tot en met zondag van 11 tot 17 uur. Voor de kinderen is er een puzzeltocht.

Foto: Tentoonstelling verborgen Verleden Zandvoort in Zandvoorts Museum. Foto: Harry Opheikens