Door Joke van der Zee 

Heemstede – Een bijeenkomst bijwonen via ‘Zoom’ is een bijzondere belevenis, maar in coronatijd vaker aan de orde. Het is fijn dat het mogelijk is: met een groep praten via computer of tablet, zo kunnen belangrijke dingen blijven doorgaan, ondanks coronabeperkingen. Een van die belangrijke zaken is de groepssessie die Zorgbalans verzorgt voor mantelzorgers en naasten van mensen met een dementie. Zij zijn gebaat bij het zo goed mogelijk omgaan met iemand die een ‘haperend brein’ heeft, tevens de titel van de sessie. Op donderdagochtend 3 februari schoven tien belangstellenden aan voor de informatie-ochtend, geleid door Michelle van Iersel, programma coördinator van Ontmoetingscentrum Heemstroom.  

Belevingswereld begrijpen
De onwennigheid om elkaar niet ‘live’ in een ruimte maar vanachter je computerscherm te zien en horen nam gauw af toen Michelle het voortouw nam om de deelnemers inzicht te geven in de wereld van iemand die aan dementie lijdt. Eerst liet ze ieder zichzelf voorstellen. Zo kwamen alle motivaties naar voren om mee doen en tips en adviezen in praktijk te brengen. Het zachtaardige voorkomen en rustige, vriendelijke stem van Michelle waren natuurgetrouw maar tevens een handreiking voor ieder met een dementerend persoon in de omgeving. Want duidelijk werd wel dat ongeduld, snel praten en je onvoldoende kunnen inleven slechte raadgevers zijn om de belevingswereld te begrijpen van iemand wiens brein niet meer goed op orde is.  

Hoe dan wél?
Informatie over dementie – een verzamelnaam voor diverse vormen van geheugenverlies waar de Ziekte van Alzheimer er een van is – is in allerlei boeken en artikelen te vinden. Toch komt deze info tezamen met tips en verhalen uit de praktijk, veel beter binnen als je een sessie bijwoont zoals die van Zorgbalans. In een uur tijd ben je als deelnemer wijzer geworden maar voel je je misschien ook een beetje op je plaats gezet, een beetje geëmotioneerd ook wel. Want… het komt gewoon flink ‘binnen’ als je je realiseert dat dementerenden dan wel een verandering in hun hersenen hebben ten opzichte van jezelf, maar dat zij nog wel als mensen willen worden behandeld. Niet als een zieke of patiënt. Ongetwijfeld komt dat vaak voor. Misschien juist omdat we niet goed weten hoe we dan wél moeten omgaan met mensen, die een haperend brein hebben.  

Genieten is belangrijk 
Bij Ontmoetingscentrum Heemstroom zijn ze goed ingespeeld op wat nog wél kan. Sterker nog: er wordt heel goed gekeken naar de mogelijkheden om mensen te laten genieten. Soms wordt gekeken naar het beroep dat men uitoefende, een dame op leeftijd was onderwijzeres en zij blijkt nog prima te kunnen voorlezen aan kleine kinderen. Terwijl ze uitval in haar brein heeft in het dagelijks leven. Een ander voorbeeld is muziek. Bekend is dat muziek echt wat kan doen met een mens. Ook bij iemand die bijvoorbeeld nauwelijks uit zijn woorden kan komen, die kan enorm baat hebben bij een muzikaal optreden. Zich weer op zijn gemak voelen, happy zijn. Deze voorbeelden bracht Michelle naar voren tijdens de sessie om te tonen hoe belangrijk genieten is.  

Oefening: “De draad kwijt…” 
De sessie-deelnemers kregen een nog beter inzicht toen Michelle hen een oefening gaf en het brein van allen hard liet werken. Dat was nu net de clou: zij moesten heel snel achter elkaar sommetjes maken, afgewisseld met vliegensvlug een synoniem bedenken voor een opgegeven woord. Later kwam er nog een storend muziekje bij… “Ik werd een beetje gek”, “Niet te doen, ik raakte de draad kwijt”, “Ik was bang dat ik niet mee kon komen.” Zomaar wat reacties uit de groep. Precies zo voelen mensen zich als zij de diagnose ‘dementie’ krijgen. Verwarring, falen, onzekerheid, verdriet en angst. Het laat zich raden dat deze gevoelens passen bij iemand die niet goed meer kan meekomen. Michelle liet echter inzien dat ondanks deze negatieve gevoelens de focus moet liggen op het positieve. Zij gaf een aantal belangrijke tips: “Je bent niet van de één op de andere dag een heel ander mens. Deze ziekte gaat geleidelijk en zaken als rustig praten, een veilige omgeving creëren, improviseren – niet de zinnen afmaken – en je eigen comfortzone loslaten zijn noodzakelijk. Benader de ander vriendelijk en geef het gevoel dat hij of zij góud waard is!”  

Meer informatie over de trainingen van Zorgbalans via Michelle van Iersel, 06-13678778. 

Foto: Geef mensen met dementie het gevoel dat ze goud waard zijn. Foto: Bigstock.