Door Bart Jonker 

Heemstede – Het is de blikvanger en een waarlijk symbool van Heemstede: Rijksmonument ’t Molentje van Groenendaal. Hoe is deze molen eigenlijk ontstaan?  

John Hope
In 1767 kocht de Schotse bankier John Hope het complete Landgoed Groenendaal, dat hij inrichtte in de Engelse landschapsstijl. In 1780 liet hij deze molen met vijzel bouwen, ten behoeve van de watervoorziening in de vijvers. Helaas bleek op deze plek de molen weinig wind te vangen om hierin volledig productief te zijn. Er werd daarom aan de overkant van de molen een stoomgemaaltje neergezet om deze taak over te nemen. Na het vertrek van John Hope raakte de molen in verval. Het stoomgemaaltje werd in 1842 afgebroken.

Belangrijkste renovaties
In 1913 werd de gemeente Heemstede eigenaar van het Landgoed Groenendaal. ‘t Molentje werd daardoor weer regelmatig opgeknapt. In 1989 onderging ’t Molentje een algehele restauratie, waarna het beheer van de molen werd overgenomen door Stichting Molens Zuid-Kennemerland (SMZK). In 1997 werd de vijzel opnieuw aangebracht. Afgelopen jaar vonden grote restauratiewerkzaamheden plaats, waarbij de molenachtkant, de kap en het gevlucht tijdelijk werden overgebracht naar een restaurateur. Ook werden het bekleedhout en het hout van stellingen onder handen genomen. Op de molen zelf zijn in de kap het bouwjaar en het jaar van de laatste restauratie in een rood schildje aangebracht, te weten 1780-2020.  

Het Gilde van Vrijwillige Molenaars
Het Gilde van Vrijwillige Molenaars laat nu af en toe de vijzel en het mechanisme van ’t Molentje draaien. Dit Gilde heeft in diverse provincies een afdeling, ook in Noord-Holland. Het bestaat ruim 40 jaar. Het Gilde heeft ten doel de bestaande molens te behouden en de belangstelling voor molens levend te houden voor nu en in de toekomst. Het Gilde leidt ook vrijwillige molenaars op.  

Unieke molen met twee stellingen
Een van deze vrijwillige molenaars is Heemstedenaar Guus Boers. Om het mechanisme soepel te houden, laat hij ’t Molentje in Groenendaal regelmatig draaien. Zo ook afgelopen vrijdag 26 maart. “Deze molen is een stellingmolen met een bovenkruier”, vertelt Guus enthousiast. “Wist je dat het ’t Molentje in Groenendaal de enige molen in Nederland en ter wereld is met twee stellingen?” Zo kon je via de diverse luiken boven in de stellingen de molen verlaten als hij draaide. Normaal is op de jaarlijkse Molendag, die wordt gehouden op Moederdag en op de Open Monumentendagen, de molen geopend voor het publiek. Helaas kan dit voorlopig even niet vanwege corona. Ik heb zelf ook het coronavirus gehad. Drie weken met hoge koorts en ik ben zeven kilo afgevallen. Je valt met dit virus niet in vet af, maar je valt af in spierweefsel. Ik heb best een jas uitgedaan. Dat sommigen corona nog steeds afdoen als een ‘griepje’, kan ik niet begrijpen. Ik kan daar erg kwaad om worden. Ik heb zelf aan den lijve ondervonden hoe heftig dit virus kan zijn.” 

Foto boven: Vrijwillige molenaar Guus Boers laat ’t Molentje van Groenendaal af en toe draaien. Foto’s: Bart Jonker.